Uprawa kukurydzy cieszy się w Polsce sporym powodzeniem, dlatego tak ważny jest dostęp do wiedzy na temat zasad prowadzenia plantacji oraz wyznaczania kalendarza prac polowych, a w szczególności terminów zbiorów. Niezbędne są też odpowiednie maszyny takie jak heder kukurydzy, dzięki którym zbiór plonów będzie przebiegał sprawnie i bez strat ziarna. Rolnicy co roku zadają sobie pytanie, kiedy przystąpić do zbioru, aby uzyskać jak najwyższe plony oraz do minimum skrócić czas jego suszenia. Terminy zbiorów są uzależnione od tego, czy zboże zbiera się na kiszonkę, czy na ziarno.
Kiedy kosić kukurydzę na kiszonkę?
Kukurydza pastewna jest uprawiana zarówno na ziarno, jak i na kiszonkę. Tę druga opcję wybierają rolnicy, którzy hodują bydło mleczne i chcą zapewnić sobie zapasy paszy na okres jesienno-zimowy. Jakość kiszonki warunkuje odżywienie zwierząt oraz produkcję mleka, dlatego ważne jest przygotowywanie jej z roślin o odpowiednich cechach.
Zbiór kukurydzy na kiszonkę jest uzależniony od tego, w jakim stopniu dojrzałości znajdują się ziarna. Głównym czynnikiem jest tu określenie ich wilgotności. Optymalnym czasem zbioru jest moment, w którym zawartość suchej masy w ziarnie wynosi 35%. Mają na to wpływ czynniki takie jak faza wzrostu roślin, ich wysokość podczas zbioru czy warunki pogodowe, w jakich się rozwijały. Na zawartość suchej masy wpływa też wysokość koszenia, gdyż jej ilość jest większa w kolbach kukurydzy niż w łodygach.
Standardowym i powszechnie wykorzystywanym sposobem określania terminu, w którym należy przeprowadzić koszenie kukurydzy na kiszonkę, jest obserwowanie tzw. linii mlecznej w ziarniaku. Najlepszym momentem na żniwa jest ten, w którym linia mleczna znajduje się w środku ziarna. Oznacza to, że zawiera ono po połowie skrobi szklistej i mączystej, a zawartość suchej masy wynosi około 35%. Dobrym sposobem jest też test kuchenki mikrofalowej. Polega on na wielokrotnym podgrzewaniu 100 g ziarna i ważeniu po odparowaniu wody.
Zobacz też: przystawka do kukurydzy
Terminy zbioru kukurydzy na ziarno
Podobnie jak podczas zbioru kukurydzy na kiszonkę, również przy uprawie tego zboża na ziarno podstawowych kryterium decydującym o terminie jest stopień dojrzałości. Optymalny termin zbioru kukurydzy przypada na przełom września i października – wtedy ziarna osiągają odpowiedni poziom rozwoju. Ponieważ jednak celem jest uzyskanie maksymalnej ilości i jakości użytkowej plonu, decyzję należy opierać na obserwacji. Na porę zbioru wskazują wyschnięte liście okrywowe kolb, jednak najważniejszym kryterium jest wystąpienie tzw. czarnej plamki. Tą nazwą określa się sczernienie nasady ziarniaka.
Dojrzała kukurydza może pozostawać na polu nie więcej niż 14 dni na zbiór. W tym czasie następuje jeszcze przyrost plonu. Przekroczenie tego terminu może przyczyniać się do wylegania roślin, a także do ich wyjadania przez ptaki. Ponadto wysychanie ziarna jesienią jest minimalne i nie ma znaczenia dla poziomu wilgotności ziarna.
Wilgotność kukurydzy a zbiór
Wilgotność kukurydzy podczas zbioru jest podstawowym czynnikiem, który decyduje o terminie koszenia. Optymalna zawartość suchej masy to 35%. Kukurydza uzyskuje wartość omłotową w różnym okresach, zależnie od jej odmiany. Nie bez znaczenia jest też pogoda, która warunkuje zawartość wody w ziarnie. Im jest ona niższa, tym ziarno jest łatwiejsze do przetworzenia i bardziej odporne na uszkodzenia w czasie omłotu. Ponadto duża wilgotność kukurydzy sprzyja rozwojowi chorób grzybowych, dlatego natychmiast po zbiorze muszą być suszone.
Ile ziarna kukurydzy można uzyskać z 1 ha?
Plenność kukurydzy zależy od wielu czynników. Są to między innymi:
- odmiana kukurydzy,
- warunki glebowe,
- sposób nawożenia,
- warunki pogodowe,
- czas zbioru.
Jedne z nich są zależnie od rolnika, inne takie jak pogoda, stanowią czynnik nieprzewidywalny. Natomiast od rolnika zależy, kiedy zbiory będą najbardziej opłacalne, gdyż przesuwając je na koniec okresu wegetacji ma on szansę na lepszy plon. Niestety wiąże się to z dużym ryzykiem, gdyż jeśli dojdzie do wylegania roślin lub pojawią się jesienne deszcze, wiele ziaren może ulec zniszczeniu. O wysokości plonu decyduje też wczesność odmiany (długość okresu wegetacji). Odmiany wczesne w przeliczeniu na 14% wilgotności dostarczają 118,6 dt/ha, odmiany średniowczesne – 123,95 dt/ha, a odmiany średniopóźne – 125,2 dt/ha (dane COBORU). Natomiast według GUS średni plon w 2016 roku wyniósł 72,9 dt/ha.
